الگوی پراکنش فضایی جمعیت شته نخود، acyrthosiphon pisum و کفشدوزک های شکارگر hippodamia variegata وcoccinella septempunctata در مزارع یونجة استان همدان

الگوی پراکنش جمعیت آفات در محیط یکی از عواملی است که نه تنها بر برنامه نمونه برداری و روش تجزیه و تحلیل داده ها مؤثر است، بلکه می تواند برای اندازه گیری تراکم آفت و دشمنان طبیعی آن ها نیز استفاده شود. بر همین اساس در طی دو فصل زراعی 1391 و 1392، پراکنش فضایی جمعیت شته نخود، (acyrthosiphon pisum harris (hem., aphididae، و دو شکارگر مهم آن در مزارع یونجه استان همدان، hippodamia variegata goeze col.): coccinellidae) و coccinella septempunctata (linnaeus, 1758)(col.: coccinellidae) با استفاده از شاخص های پراکنش بررسی شد. برای تجزیه و تحلیل نتایج، سه روش قانون نمایی تیلور، آیوائو و نسبت واریانس به میانگین استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد پراکنش شته و مراحل مختلف کفشدوزک ها از نوع تجمعی است. براساس مقادیر r2، مدل آیوائو مناسب تر از مدل تیلور برای توصیف رابطه بین میانگین و واریانس بود. در بین مراحل و گونه های مورد بررسی، شته های بالغ و کفشدوزک h. variegata بزرگ ترین و کفشدوزک هفت نقطه ای کوچک ترین ضریب تیلور را نشان دادند. اطلاعات این تحقیق می تواند در طراحی برنامه های مناسب نمونه برداری برای تخمین جمعیت شته یا کفشدوزک ها و نیز برآورد پارامترهای جمعیت مفید باشد.